اواپراتور یک مبدل حرارتی است که برای تبادل حرارت بین دو سیال مورد استفاده قرار میگیرد. سیال اول، مادهای است که دما و فشار پایینتری نسبت به سیال دوم دارد. سیال دوم نیز هوا یا آبی است که قصد سرد کردنش را داریم. به دلیل اینکه سیال دوم گرم تر از سیال اول است، گرما انتقال یافته و سیال دوم دمایش کاهش مییابد. بدین ترتیب در سردخانه, هوا و در چیلر، آب، سرد میگردد. لازم به ذکر است که در این فرایند، سیال با دمای پایینتر با جذب گرما تبخیر میشود، به این دلیل، به این دستگاه اواپراتور یا تبخیر کننده گفته میشود.
در سیستم تبرید تراکمی، از مبرد به عنوان سیالی که گرما را از هوا و آب در اواپراتور میگیرد استفاده میشود. اواپراتور از نظر ساختمان، به سه دسته تقسیم میشود. اواپراتور پوسته و لوله، اواپراتور صفحه ای و اواپراتور فندار. اواپراتور پوسته و لوله در کاربرد تبرید، معمولا در چیلر استفاده میشود. در اواپراتور پوسته و لوله، مبرد از درون لولهها عبور کرده و سیال تحت سرمایش که معمولا آب است از درون پوسته میگذرد. بدین ترتیب، مبرد درون لوله گرما را گرفته و تبخیر میشود و آب درون پوسته نیز سرد شده و از پوسته خارج میشود.
اواپراتور صفحه ای در سیستم های تبرید، در چیلر استفاده میشود. اواپراتور صفحه ای نوعی مبدل حرارتی است که از صفحات فلزی برای انتقال حرارت بین دو سیال استفاده میکند. مزیت این اواپراتور، سطح تماس بیشتر بین دو سیال است که موجب انتقال حرارت سریعتر میشود.
اواپراتور فن دار که اواپراتور هوایی نیز خوانده میشود، برای نمونه در کولر گازی و سیستم سردخانه مورد استفاده قرار میگیرد. سیال مبرد از درون لوله های عبور کرده و یک یا چند فن، هوا را روی این لوله ها عبور میدهند. در این حالت سیال سرد درون لوله گرمای هوا را گرفته و آن را سرد میکند.
منبع : دامون